Giải vô địch bóng đá Azerbaijan (Azərbaycan Premyer Liqası) là giải bóng đá chuyên nghiệp hàng đầu tại Azerbaijan. Được thành lập vào năm 1992, giải đấu đã trở thành sân chơi đỉnh cao cho các câu lạc bộ bóng đá của đất nước này. Với sự phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây, Giải vô địch quốc gia Azerbaijan đã thu hút được sự quan tâm và theo dõi của đông đảo người hâm mộ bóng đá cũng như các CLB và cầu thủ trên thế giới. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về lịch sử, cấu trúc, các đội bóng tham dự, những danh hiệu, cầu thủ và huấn luyện viên nổi bật, những trận đấu kinh điển, scandal và tranh cãi, và những thông tin thú vị khác về giải vô địch quốc gia Azerbaijan.
Lịch sử phát triển của bóng đá Azerbaijan và giải vô địch quốc gia
Bóng đá là môn thể thao được rất nhiều người yêu thích tại Azerbaijan. Tuy nhiên, trước khi giải vô địch quốc gia được thành lập, bóng đá ở đây còn chưa phát triển và chỉ được coi là môn thể thao dân gian. Cho đến năm 1920, khi Azerbaijan trở thành một phần của Liên Xô, bóng đá mới bắt đầu phổ biến hơn trong cộng đồng người dân ở đất nước này.
Sau khi Azerbaijan giành độc lập từ Liên Xô vào năm 1991, Bộ Văn hóa và Thể thao đã thành lập Liên đoàn bóng đá Azerbaijan (AFFA) để quản lý và phát triển bóng đá trong nước. Năm 1992, AFFA tổ chức giải bóng đá quốc gia đầu tiên – Giải vô địch quốc gia Azerbaijan (Azərbaycan Milli Çempionatı). Lúc đầu, giải đấu chỉ có sự tham gia của các câu lạc bộ bóng đá địa phương. Tuy nhiên, với sự phát triển của bóng đá Azerbaijan, giải đấu đã thu hút được sự quan tâm của nhiều câu lạc bộ khác với mong muốn cạnh tranh và giành chiến thắng. Từ đó, Giải vô địch quốc gia Azerbaijan đã trở thành sân chơi hấp dẫn và nổi tiếng trong giới bóng đá.
Năm 2007, giải đấu được đổi tên thành Giải vô địch quốc gia chuyên nghiệp Azerbaijan (Azərbaycan Peşəkar Birinci Dəstəsi) để thể hiện sự chuyên nghiệp hơn của các câu lạc bộ tham gia. Vào năm 2017, giải đấu tiếp tục thay đổi tên thành Giải vô địch quốc gia Azerbaijan (Azərbaycan Premyer Liqası), như chúng ta vẫn biết hiện nay.
Cấu trúc và thể thức thi đấu của giải vô địch quốc gia Azerbaijan
Hiện tại, giải vô địch quốc gia Azerbaijan có cấu trúc và thể thức thi đấu khá đơn giản. Cụ thể, giải đấu gồm có 8 đội bóng tham dự. Đây là số lượng đội bóng ít nhất trong các giải đấu hàng đầu ở châu Âu. Sự thiếu hụt này có thể do bóng đá Azerbaijan vẫn đang trong quá trình phát triển và còn chưa thu hút được nhiều đầu tư từ các nhà tài trợ.
Các đội bóng tham dự giải đấu bao gồm:
- Qarabağ Ağdam
- Neftçi Baku
- Sumqayıt
- Sabah
- Zira
- Səbail
- Keşla
- Gabala
Các đội bóng sẽ thi đấu theo thể thức vòng tròn 2 lượt, sân nhà và sân khách. Đội nào giành được nhiều điểm nhất sau 22 vòng đấu sẽ trở thành nhà vô địch. Hai đội bóng đứng đầu bảng sẽ giành quyền tham dự vòng loại thứ nhất của UEFA Champions League. Đội bóng đứng thứ ba sẽ giành quyền tham dự vòng loại thứ nhất của UEFA Europa Conference League. Hai đội bóng đứng cuối bảng sẽ phải xuống hạng chơi ở Giải hạng nhất quốc gia Azerbaijan (Azərbaycan Birinci Divizionu).
Các câu lạc bộ tham dự giải vô địch quốc gia Azerbaijan
Như đã đề cập ở trên, hiện tại giải vô địch quốc gia Azerbaijan có 8 đội bóng tham dự, trong đó có những câu lạc bộ có lịch sử và thành tích ấn tượng.
Qarabağ Ağdam
Qarabağ Ağdam là đội bóng thành công nhất trong lịch sử giải vô địch quốc gia Azerbaijan. Với 7 lần đăng quang, Qarabağ luôn là ứng cử viên sáng giá cho chức vô địch mùa giải. Đội bóng này cũng là đội duy nhất từ Azerbaijan đã từng tham dự vòng bảng Champions League vào năm 2017.
Neftçi Baku
Neftçi Baku là đội bóng thành công thứ hai trong giải vô địch quốc gia Azerbaijan với 3 lần đăng quang. Tuy nhiên, đội bóng này lại sở hữu thành tích tốt hơn ở các giải đấu châu Âu. Năm 1972, Neftçi Baku đã giành chức vô địch Cúp Liên đoàn châu Âu (Cúp UEFA) – danh hiệu cao nhất mà một đội bóng Azerbaijan từng đạt được.
Sumqayıt
Sumqayıt là đội bóng thành công thứ ba trong lịch sử giải vô địch quốc gia Azerbaijan với 2 lần đăng quang. Đội bóng này cũng là đối thủ khó chịu của các đội bóng lớn trong giải đấu và luôn có những màn trình diễn ấn tượng.
Sabah
Sabah là câu lạc bộ mới nhất gia nhập giải vô địch quốc gia Azerbaijan, khi thay thế cho Inter Baku bị phá sản vào năm 2018. Mặc dù chỉ mới thành lập trong vài năm, Sabah đã có được sự chú ý của các CĐV bóng đá và đang trở thành một đối thủ đáng gờm cho các đội bóng khác.
Zira, Səbail, Keşla, Gabala
Các đội bóng còn lại như Zira, Səbail, Keşla và Gabala đều là những đội bóng tài năng và có chất lượng không hề kém cạnh. Chính những đội bóng này đã mang lại sự hấp dẫn và cân bằng cho giải vô địch quốc gia Azerbaijan.
Những danh hiệu vô địch quốc gia Azerbaijan
Như đã đề cập ở trên, Qarabağ Ağdam là đội bóng thành công nhất trong lịch sử giải vô địch quốc gia Azerbaijan với 7 lần đăng quang. Trong khi đó, Neftçi Baku và Sumqayıt chỉ có 3 và 2 lần đăng quang tương ứng. Các câu lạc bộ khác như Sabah, Zira, Səbail, Keşla và Gabala vẫn chưa có được danh hiệu này.
Dưới đây là bảng tổng hợp danh hiệu vô địch quốc gia Azerbaijan của các câu lạc bộ:
| STT | Câu lạc bộ | Số lần đăng quang |
|---|---|---|
| 1 | Qarabağ Ağdam | 7 |
| 2 | Neftçi Baku | 3 |
| 3 | Sumqayıt | 2 |
Các cầu thủ nổi bật của giải vô địch quốc gia Azerbaijan
Giải vô địch quốc gia Azerbaijan đã cho ra đời nhiều cầu thủ tài năng và được biết đến trên toàn thế giới. Dưới đây là những cái tên nổi bật trong lịch sử giải đấu này:
Agabala Ramazanov (Qarabağ Ağdam)
Agabala Ramazanov là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất trong lịch sử giải vô địch quốc gia Azerbaijan. Anh đã cùng Qarabağ Ağdam giành 6 chức vô địch và được bầu chọn là Cầu thủ của năm tại giải đấu năm 2014.
Rashad F. Sadigov (Neftçi Baku)
Rashad F. Sadigov là một trong những cầu thủ trụ cột của Neftçi Baku và giành được 3 chức vô địch tại giải đấu. Anh cũng được bình chọn là Cầu thủ của năm tại giải đấu năm 2010.
Afran Ismayilov (Sumqayıt)
Afran Ismayilov là người ghi bàn nhiều nhất trong lịch sử giải vô địch quốc gia Azerbaijan, với 59 bàn thắng. Anh cũng là cầu thủ duy nhất từ Sumqayıt được bình chọn là Cầu thủ của năm tại giải đấu năm 2008.
Các huấn luyện viên nổi tiếng của giải vô địch quốc gia Azerbaijan
Ngoài các cầu thủ xuất sắc, giải vô địch quốc gia Azerbaijan cũng có những huấn luyện viên nổi tiếng và có nhiều đóng góp cho sự phát triển của bóng đá Azerbaijan.
Gurban Gurbanov (Qarabağ Ağdam)
Gurban Gurbanov là huấn luyện viên thành công nhất trong lịch sử giải vô địch quốc gia Azerbaijan. Anh đã dẫn dắt Qarabağ Ağdam giành 6 chức vô địch và là người duy nhất từ Azerbaijan được bầu chọn là Huấn luyện viên của năm tại giải đấu năm 2017.
Tarlan Ahmadov (Neftçi Baku)
Tarlan Ahmadov là huấn luyện viên đã dẫn dắt Neftçi Baku giành chức vô địch đầu tiên trong lịch sử câu lạc bộ vào năm 1992. Ông cũng là người duy nhất từ Azerbaijan được bầu chọn là Huấn luyện viên của năm tại giải đấu năm 2005.
Rasim Kara (Sumqayıt)
Rasim Kara là một trong những huấn luyện viên thành công nhất tại Azerbaijan, với 2 chức vô địch cùng với Sumqayıt. Anh cũng là người duy nhất từ Sumqayıt được bầu chọn là Huấn luyện viên của năm tại giải đấu năm 1998.
Những trận đấu kinh điển trong lịch sử giải vô địch quốc gia Azerbaijan
Giải vô địch quốc gia Azerbaijan đã chứng kiến những trận đấu hấp dẫn và kịch tính, nhưng có những trận đấu được coi là kinh điển và để lại dấu ấn đặc biệt trong lòng các CĐV bóng đá.
Sabah 5 – 6 Qarabağ Ağdam (2019)
Trận đấu này đã được coi là một trong những trận đấu mãn nhãn nhất trong lịch sử giải vô địch quốc gia Azerbaijan. Với 11 bàn thắng được ghi, Qarabağ Ağdam đã có chiến thắng nghẹt thở trước Sabah.
Neftçi Baku 7 – 3 Keşla (2008)
Trận đấu này đã chứng kiến cơn mưa bàn thắng từ phía Neftçi Baku khi họ ghi tới 7 bàn trong trận đấu này. Đây cũng là trận đấu có nhiều bàn thắng nhất trong lịch sử giải vô địch quốc gia Azerbaijan.
Sumqayıt 2 – 1 Gabala (2014)
Trận đấu này đã chứng kiến sự lột xác của câu lạc bộ Sumqayıt khi họ đánh bại Gabala – đội bóng giàu thành tích và kinh nghiệm hơn. Tuy nhiên, đó cũng là trận đấu duy nhất mà Sumqayıt đánh bại Gabala trong lịch sử giải đấu.
Những scandal và tranh cãi nổi lên trong giải vô địch quốc gia Azerbaijan
Giải vô địch quốc gia Azerbaijan cũng không tránh khỏi những scandal và tranh cãi, làm ảnh hưởng đến uy tín và sự phát triển của bóng đá nước này.
Sự việc tiêu cực tại câu lạc bộ Qarabağ Ağdam (2017)
Năm 2017, câu lạc bộ Qarabağ Ağdam đã bị kết án vì các hành vi tiêu cực như bán độ và gian lận trong giải đấu. Nhiều cầu thủ và huấn luyện viên cũng bị xử lý và câu lạc bộ này đã bị phạt một khoản tiền lớn và giảm điểm trong giải vô địch quốc gia Azerbaijan.
Bạo loạn tại trận đấu giữa Neftçi Baku và Gabala (2019)
Trận đấu giữa Neftçi Baku và Gabala vào năm 2019 đã chứng kiến bạo loạn từ các CĐV hai đội bóng, khiến trận đấu phải bị hoãn và nhiều người bị thương. Sự việc này đã gây xôn xao trong dư luận và làm ảnh hưởng đến hình ảnh của giải vô địch quốc gia Azerbaijan.
Những thông tin thú vị về giải vô địch quốc gia Azerbaijan
- Giải vô địch quốc gia Azerbaijan được tổ chức từ năm 1992, khi xã hội Liên Xô tan rã và các nước thành viên phải tách ra.
- Giải đấu này có tên chính thức là Azərbaycan Premyer Liqası, hay còn được biết đến với tên gọi khác là Topaz Premyer Liqası do nhà tài trợ chính là tập đoàn dầu khí Topaz Energy Group.
- Hiện tại, Qarabağ Ağdam là đội bóng thành công nhất trong lịch sử giải vô địch quốc gia Azerbaijan với 7 lần đăng quang.
- Cầu thủ Afran Ismayilov của câu lạc bộ Sumqayıt là người ghi bàn nhiều nhất trong lịch sử giải đấu với 59 bàn thắng.
- Tarlan Ahmadov và Gurban Gurbanov là hai huấn luyện viên từ Neftçi Baku và Qarabağ Ağdam đã giành được danh hiệu Huấn luyện viên của năm tại giải đấu lần lượt vào năm 2005 và 2017.
